Bankacılar yerinde duruyor Garsonlar çok iş değiştiriyor

Recep ERÇİN

Gençler iş beğenmiyor sözü­nü çokça duyar olduk. Bir de elbette iş ve işgücü uyumsuzlu­ğu konusu var. Son yıllarda diji­tal çözümlerin gelişmesiyle istih­dam pazarı daha ölçülebilir hale gelmeye başladı.

2017 yılında ilk operasyonunu Türkiye’de başla­tan 24 Saatte İş’in kurucuları eko­nomist Mert Yıldız ve Gizem Ya­sa platformda açılan ilanlar, yapı­lan başvurular ve işverenler ile iş arayanların talepleri geçen zaman içinde anlamlı istatistikler oluş­turunca kamuoyu ile paylaşmaya başladılar. Yıldız ve Yasa ile yaptı­ğımız sohbette gençlerin iş tercih­leri en çok merak ettiğim konular arasındaydı. İmalattan ziyade hiz­met sektörünü tercih eden gençle­rin burada da marka ayrımı yaptı­ğını öğrendim.

Yıldız ve Yasa’nın aktardığına göre, gençler arkadaş gruplarında popüler olmalarını sağlayan “Barista” unvanını ala­bilmek ve birtakım promosyon­lardan faydalanmak için Starbu­cks gibi zincir kahve dükkanların­da çalışmayı tercih ediyor. Gençler yine erişilebilir lüks saydıkları Za­ra, Mango gibi küresel giyim mar­kalarının mağazalarında çalışma­yı Vakko, Beymen, Louis Vuitton’a tercih ediyorlar. Çünkü kazandık­ları ücretle mağazasında çalıştık­ları markaları alabilmek istiyorlar.

‘İstanbul’da asgari ücret kalmadı’

Bugüne kadar 4.5 milyon aday ve 200 bin şirketi havuzlarına kat­tıklarını anlatan Mert Yıldız ve Gi­zem Yasa’ya çalışan sadakati an­lamında iş değiştirmenin en az ve en çok olduğu sektör ve meslekleri sorduğumda; sirkülasyonun en az olduğu sektörlerin bankacılık ve sigorta, en yüksek olduğu sektör­lerin ise restoranlar, kafe­ler yani yeme-içme oldu­ğunu belirttiler.

Yeme-iç­me sektöründe özellikle büyükşehirlerde asga­ri ücrete çalışan bulma­nın mümkün olmadığı­nı kaydeden Yıldız ve Ya­sa, şu bilgileri verdiler: “İstanbul’da asgari üc­ret diye bir şey kalmadı. Minimum 23 bin liradan başlıyor. Şirketleri ‘asga­ri ücretle ilan açmayın, açarsanız çalışan bulma ihtimaliniz çok düşük’ di­ye uyarıyoruz ”

‘45 günde bir iş değiştiren var’

Pandemiden önce iş değiştir­mede 6 aylık dönemler olduğunu, şimdilerde 45 günde bir iş değiş­tirenleri görmeye başladıklarını ifade eden Yıldız ve Yasa, “İşe baş­layacağım deyip, başlamayanlar var. Ulaşıyoruz, cevap vermeyen­ler var. Cevap verenler uydurma bahaneler öne sürüyorlar genel­de ailevi sorunlar şeklinde. Be­yaz yaka ve mavi yaka ücretleri­nin eşitleneceğini düşünüyoruz. Ustalar özelinde onların ücretleri beyaz yakayı geçti.

CNC operatö­rü sanayide en çok ihtiyaç duyu­lan pozisyon. Forklift operatörü gibi ehliyet gerektiren iş­ler prim yapan meslekler. En tepede vinç operatö­rü var; aylık ücret 150 bin liraya kadar çıkabiliyor. Yine elektrik teknisyen­leri… Tekstil tarafında ör­meciler, makineciler de­neyimli ustalık gerekti­ren işler. Döner ustası 45 bin alıyordu aylar önce, manikürcü 70-80 bin alı­yor. Birkaç aydır açık ara lojistikte sürekli bir isti­dam açığı var” bilgisini paylaştılar.

İş havuzundakilerin yüzde 80’inin 30 yaşın altında olduğunu belirten Mert Yıldız ve Gizem Ya­sa, “Grafik tasarım ve sosyal med­ya tarafı hareketli. Sağlık sektörü de revaçta. Çalışan sadakati an­lamında sağlık sektörü bankacı­lık kadar önde. Ücretlerin iyi oldu­ğu varlık yönetim şirketleri tarafı var. Fakat orada borç tahsilatı yü­zünden insanlar çalışmaktan çe­kiniyorlar. Borcunu öde diye ara­dığınız kişi neden ödeyemediği­ni anlatıyor, duygusal olarak zor. Depremze illerde genç nüfus bü­yükşehirlere kaydı. Antalya dışın­da turizm bölgelerine çalışmaya gidenler ise erken döndü” ifadele­rini kullandılar.

Asgari ücret beklentisi işçide 23,2 bin, işverende 22,7 bin

24 Saatte İş platformunda açılan ilanlarda işverenlerin tekliflerinin asgari ücretin çok üzerinde olması dikkat çekti. Eylül ayında öğrencilerden oluşan işgücünün piyasadan çekilmesiyle birlikte, işverenlerin verdikleri maaşlarda bir artış olduğu gözlendi. Ağustos ayında açılan 3 bin 378 ilandaki ortalama ücret 21.917,64 TL iken, eylül ayında bu rakamın 22.713,53 TL’ye çıktığı görüldü. 24 Saatte İş’in 480 işveren ve 3 bin 500 aday ile yaptığı ankette asgari ücret beklentilerinin birbirine yakın olduğu ortaya çıktı. Anket sonuçlarına göre adayların asgari ücret beklentisi 23.200 TL iken şirketlerin de 22.700 TL olduğu gözlendi. Deneyimsiz adayın ücret beklentisi 22.400 TL iken, 7 yıldan fazla deneyimli adayların ortalaması 26.000 TL.